Ẹ kú àbọ̀. Lóní, a máa sọ̀rọ̀ nípa Òfin Pythagoras ní èdè Yorùbá. Òfin Pythagoras jẹ́ òfin kan nípa onígùn mẹ́ta tí ó ní igun tó tọ́, èyí tí ó jẹ́ onígun àádọ́rùn-ún dígírì. Ó sọ pé ìṣẹ́po méjì ẹ̀gbẹ́ tó gùn jù lọ, tí a pè ní hypotenuse, dọ́gba pẹ̀lú àròpọ̀ ìṣẹ́po méjì àwọn ẹ̀gbẹ́ méjì yòókù. Nípa ìṣirò, a lè kọ ọ́ sílẹ̀ bí a-ìsẹ́po-méjì, pẹ̀lú b-ìsẹ́po-méjì, dọ́gba pẹ̀lú c-ìsẹ́po-méjì.
Ẹ jẹ́ kí a wo àpẹẹrẹ kan. Bí àpẹẹrẹ, ẹ jẹ́ kí a lo òfin Pythagoras láti wá iye tí c jẹ́ nígbà tí a jẹ́ mẹ́ta àti b jẹ́ mẹ́rin. A mọ̀ pé c-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú a-ìsẹ́po-méjì pẹ̀lú b-ìsẹ́po-méjì. Nítorí náà, c-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú mẹ́ta-ìsẹ́po-méjì pẹ̀lú mẹ́rin-ìsẹ́po-méjì. Èyí túmọ̀ sí pé c-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú mẹ́sàn-án pẹ̀lú mẹ́rìndínlógún, tí ó jẹ́ mẹ́ẹ̀ẹ́dọ́gbọ̀n. Nítorí náà, c dọ́gba pẹ̀lú márùn-ún. Òfin yìí wúlò fún ìwọ̀n ilẹ̀, ìkọ́lé, àti ọ̀pọ̀lọpọ̀ iṣẹ́ ìṣirò míràn.
Ẹ jẹ́ kí a wo díẹ̀ lára àwọn ìlò Òfin Pythagoras. Òfin yìí wúlò fún ìwọ̀n ilẹ̀ àti ìkọ́lé. A lè lo láti ṣe ìṣirò ìjìnnà láàárín àwọn ibi méjì, pàápàá jùlọ nígbà tí a kò lè wọ́n tààrà. A tún lè lo láti ṣe ìṣirò ìga àwọn ohun, bí ilé gíga. Bí àpẹẹrẹ, tí a bá mọ̀ pé ìjìnnà láti ẹsẹ̀ ilé sí ibi tí a wà jẹ́ mẹ́wàá mítà, àti pé ìga ilé náà jẹ́ márùn-ún mítà, a lè lo òfin Pythagoras láti ṣe ìṣirò ìjìnnà tààrà láti ibi tí a wà sí òkè ilé. Òfin Pythagoras jẹ́ ọ̀kan lára àwọn òfin pàtàkì jùlọ nínú ìṣirò, tí ó ti wà láti ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọ̀rúndún sẹ́yìn.
Ní àkókò yìí, ẹ jẹ́ kí a wo díẹ̀ lára àwọn onígùn mẹ́ta pàtàkì tí ó ní iye tó péye fún àwọn ẹ̀gbẹ́ wọn. Àkọ́kọ́ ni onígùn mẹ́ta 3-4-5. Nínú èyí, a ní pé mẹ́ta-ìsẹ́po-méjì pẹ̀lú mẹ́rin-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú márùn-ún-ìsẹ́po-méjì. Èyí túmọ̀ sí pé mẹ́sàn-án pẹ̀lú mẹ́rìndínlógún dọ́gba pẹ̀lú mẹ́ẹ̀ẹ́dọ́gbọ̀n. Ẹlẹ́ẹ̀kejì ni onígùn mẹ́ta 5-12-13. Nínú èyí, a ní pé márùn-ún-ìsẹ́po-méjì pẹ̀lú méjìlá-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú mẹ́tàlá-ìsẹ́po-méjì. Èyí túmọ̀ sí pé mẹ́ẹ̀ẹ́dọ́gbọ̀n pẹ̀lú ọgọ́fà-ó-lé-mẹ́rin dọ́gba pẹ̀lú ọgọ́tàdínlàádọ́ta-ó-lé-mẹ́sàn-án. Ẹlẹ́ẹ̀kẹta ni onígùn mẹ́ta 8-15-17. Nínú èyí, a ní pé mẹ́jọ-ìsẹ́po-méjì pẹ̀lú mẹ́ẹ̀ẹ́dógún-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú mẹ́tàdínlógún-ìsẹ́po-méjì. Èyí túmọ̀ sí pé ọgọ́tàlélọ́gọ́ta-ó-lé-mẹ́rin pẹ̀lú igba-ó-lé-mẹ́ẹ̀ẹ́dọ́gbọ̀n dọ́gba pẹ̀lú igba-ó-dín-mẹ́wàá-ó-lé-mẹ́sàn-án.
Ní ìparí, ẹ jẹ́ kí a ṣe àkójọpọ̀ ohun tí a ti kọ́ nípa Òfin Pythagoras. Òfin Pythagoras, tí a lè kọ bí a-ìsẹ́po-méjì pẹ̀lú b-ìsẹ́po-méjì dọ́gba pẹ̀lú c-ìsẹ́po-méjì, ṣàlàyé ìbáṣepọ̀ láàárín àwọn ẹ̀gbẹ́ onígùn mẹ́ta tí ó ní igun tó tọ́. A ti kọ́ nípa àwọn onígùn mẹ́ta pàtàkì bíi 3-4-5, 5-12-13, àti 8-15-17, tí wọ́n jẹ́ àpẹẹrẹ àwọn onígùn mẹ́ta tí ó ní iye tó péye fún àwọn ẹ̀gbẹ́ wọn. Òfin yìí wúlò fún ìwọ̀n ilẹ̀, ìkọ́lé, ìṣirò ìjìnnà, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ. Ó jẹ́ ọ̀kan lára àwọn òfin pàtàkì jùlọ nínú ìṣirò, tí ó ti wà láti ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọ̀rúndún sẹ́yìn. Mo dúpẹ́ fún ìgbọ́ran yín.